Akıl, zekanın çok üstünde ve çok daha derin bir kavrayış şeklidir. Zeka, en bilinen anlamıyla insanın düşünme, gerçekleri algılama, yargılama ve sonuç çıkarma yeteneklerinin tamamıdır. Akıl ise, insana zekanın çok üstünde bir anlayış kazandıran, derin düşünebilme, doğruyu bulabilme ve her konuda çözüm getirebilme yeteneğidir. İnsana verilmiş en büyük servetin akıl olduğunu bilmeliyiz. Aklı olmayanın neleri kaybettiğini çok iyi düşünmeli ve halimize şükretmeliyiz. Aklı, amacına uygun olarak kullanıp, kendinizin en iyiyi yapabilme mücadelesinde olumlu telkinlerle onu (aklı) cilalamalıyız. Akıl hakkında yapılan en güzel tarif: "Akıl, zatıyla maddeden mücerret, fiiliyle maddeyle alakadar bir cevherdir." Sözü olduğunu düşünüyorum. Prof.Dr. Alaattin Başar'ın tarifiyle; "Çalışan bir buzdolabına yahut çamaşır makinesine elimizi rahatlıkla dokundurabiliyoruz ve bizi elektrik çarpmıyor. Demek ki, elektrik, zatı ile o cihazda yok. Ama fiiliyle onunla alakadar." Akıl ile beyin arasında da, aynen olmasa bile, benzer bir ilgi vardır. Aklın vazifesi üzerinde ise çok şeyler söylenmiştir. Bunlardan oldukça kabul görmüş birisi ise şudur: "Akıl anlama aletidir." Ötesi de yoktur herhalde. Kendimizi akıllı kişilerin övmesini beklemek gerekir, cahil kimselerin değil. Çünkü akıllılar ekabirlerdir (ileri gelenler), cahiller ayak takımıdırlar. Bu iki grup birbirinden çok farklıdır. Akıllının işini cahil beğenmez, cahilin işini akıllı zaten beğenmez. Cahilin övdüğü işten ve kişiden sakınmak gerek çünkü akıllıların eğlencesi olma ihtimalimiz vardır. Sıradan kişilerin katında övülen insan, toplum nezdinde pek itibar görmez. Hz. Ali'nin neslinden gelen büyük alim Cafer-i Sadık, öğrencisi Numan'a sordu: "Akıl nedir?" Öğrencisi, cevaben: "Hayır ile şerri ayırmamızı sağlayan bir melekedir." cevabını verdi. Cafer-i Sadık, bu tarifi yetersiz buldu: "Bu kadarını atlar bile ayırır." dedi. "Sahibi kendisinin yanına gelirken, ot mu getiriyor, yoksa kırbaç mı vuracak, bunu hemen sezinler." Bunun üzerine, öğrencisi: "Öyleyse, sizce akıl nedir?" diye sordu. Cafer-i Sadık, şu tarifi yaptı: "Akıl, iki önemli ve hayırlı şey beraberce ortada olduğu zaman, hangisinin daha hayırlı olduğunu ayırt eden melekedir." Böyle bir alimden ders alan Numan, büyüdüğünde İmam-ı Azam olarak nam salacak Ebu Hanife'den başkası değildir... Aklını kullanması bilenlerden olmak en büyük temennimiz... "Allah akıl fikir versin" sözü aslında eleştirmek için söylenilen ancak çok güzel bir duadır aslında... Evet, Allah hepimize akıl fikir versin... Çünkü yaşanan olayları, durumları, olguları ve haberleri iyi analiz edebilmek, hamasi duyguları ve söylemleri törpüleyebilmek, ön yargı ve ön kabullerden sıyrılarak sağlıklı bir değerlendirme yapabilmek, kişilere göre değil de toplumun menfaatine uygun davranabilmek, susması gereken yerle konuşması gereken yeri ayırt edebilmek, bireysellikten, bencillikten sıyrılarak çözüm odaklı olabilmek, tehlikeyi gelmeden fark edebilmek ancak ve ancak aklını kullanabilmekle mümkündür. Güzel söz her zaman güzeldir... Akıl ve dirayetin ak saçlılarınki gibi, ama yüreğin masum çocukluk yüreği olsun. "Schiller" Akıl yeryüzünden kalksa bile, hiç kimse akılsız olduğunu kabul etmez. "Şeyh Sadi" Akıllı bir kimse, düşmanından da akıl öğrenmeyi ihmal etmez. "Beydeba" Akıllı bir kimse, kazandığı paranın birazını, aldığı nasihatin ise birçoğunu saklar. "Harry Karns" Akıllı olmak da bir şey değil, mühim olan o aklı yerinde kullanmaktır. "Descartes" Akılsızlar, hırsızların en zararlılarıdır. Zamanınızı ve neşenizi çalar. "Goethe" Allah Teala akıldan daha değerli bir şey yaratmamıştır. "Hadis-i Şerif" Aklın bağlamadığı dostluğu, akılsızlık kolayca çözebilir. "W.Shakespeare" Ben, bilmediğim için diğer insanlardan akıllıyım. "Socrates" Bir adamın sorusundan, onun aklının derecesi anlaşılır. "Hz.Ömer" Elinizde ise başka insanlardan daha akıllı olun, ama sakın onlara bunu söylemeyin. "P.Lord Chesterfield" İdrak-i maali bu küçük akla gerekmez, Zira bu terazi o kadar sıkleti çekmez. "Ziya Paşa" İnsanlara en adil şekilde dağıtılan nimet akıldır. Çünkü hiç kimse aklından şikayetçi değildir. "Montaigne" İnsanı hayvandan ayıran aklıdır. İnsan, akıldan uzaklaştığı zaman, hayvan ortaya çıkar. "Epictetos" Hayatta başarılı olmak için akılsız görünmeli, ama akıllı olmalıyız. "Charles De Montesquieu" Sahip olmadığı şeylere üzülmeyen ve sahip olduklarına sevinen, akıllı bir insandır. "Epictetos"