Yaşamın her alanında, herkes kendince bir kural koyarsa bu kural değil, kuralsızlık olur. Görgü diyoruz da, her şeyin adab-ı muaşereti olur da, sanal alemin olmaz mı? Bal gibi olur. Gerek sosyal medyada, gerekse siber ortamda o kadar çok görgüsüzce işlenen öyle hatalar oluyor ki. Karşımızdakine yuhhdememek için kendinizi tuttuğumuz çok olmuştur.
İnternet ortamı sanal gibi görünse de, aslında bu ortamda gerçekleştirilen her işlem, tıpkı günlük hayattaki gibi adabı bulunmaktadır. Kullanıcıların da bildiği üzere, internet ortamının da kendine göre yazılı olmayan töresi ve kuralları var. Toplumsal hayatta olduğu gibi online yaşamda da bulunduğunuz ortamın zeminine göre hareket etmek uygar bir insanın yol haritasıdır.
Gazetemizin sadık okuyucularından Sedat Bey, bilişim sektörüne uzun seneler hizmet vermiş emekli bir büyüğümüz. Bize gönderdiği e posta mektubunda internette insanların en çok düştükleri hataları ve görgüsüzlüğü bir yere not almış.
Bu notları da bizimle paylaşmak üzere bize göndermiş. Sedat beyin mektubunu noktasına ve virgülüne dokunmadan yayımlıyoruz.Sevgili internet kullanıcıları, uzun senelerdir bilişim sektörü içindeyim. Gerek sosyal medyada, gerekse diğer alanlarda kullanıcıların düştükleri hataları tespit ederek size gönderiyorum. Uygun görmeniz halinde yayımlarsanız sevinirim.
Elektronik posta, haber grubu, chat, forum gibi farklı internet ortamlarının genel kaideler dışında kendilerine özgü bazı kuralları da var.
Örneğin magazin konulu bir forumda dilediğiniz söylentiyi tartışabilirken, bunu bir grafik forumunda yapmaya çalışmanız kabalık olarak Lanse edildiğini hatırdan çıkarmayınız. İnternet ortamında yazışan kişilerin, gerçek hayatta karşılaşınca farklı davranışlar sergileyebileceklerini göstermiştir. Karşınızdakine yazacaklarınızı 'Acaba bunları yüzüne karşı da söyleyebilir miydim?' diye tekrar tekrar düşünerek yazın. Bazı konuları; utanma, heyecan, tutukluk vb. sebeplerle konuşmak yerine yazmak daha rahatlatıcı gelebilir. Karşınızdaki, kim olduğunuzu bildiği sürece bunda bir beis yoktur. Ancak bunu gizli ya da sahte bir kimliğin arkasına sığınarak yapıyorsanız zaten yazdıklarınız, arkasında durabileceğiniz mertçe sözler değildir. Başta e-posta yoluyla göndereceğiniz metinler olmak üzere; insanların kişilik ve telif haklarını çiğneyen ifade dökümanlar kullanmamaya özen gösterin. Bu tıpkı birisinin evine izinsiz girmek gibidir. Ahlaki yönünü bir yana bıraksak bile yasalar karşısında da suçtur. Ve servis sağlayıcınızdan izinizin bulunması hiç de zor değildir. İnternet üzerinde bu tür işlerde kullanılabilecek kötü niyetli programlar bulsanız bile asla kullanmayın. Mümkünse ad ve soyadınızı içeren bir e-posta adresi kullanmayı tercih edin. Karmaşık, komik, tuhaf adresler kullanmaktan kaçının. 'delivedatt@ yahoo.com, hayraninim@ gmail.com...' gibi bir adresten gönderdiğiniz iletinin ciddiye alınmayacağına emin olabilirsiniz. Ayrıca karşı tarafın adresinizi hatırlayabilmesini istiyorsanız sade bir mail adresi edinin.
Bilhassa iş görüşmeleri için Hotmail, Yahoo vb. ücretsiz posta adresleri kullanmaktan kaçının. Yazışma sırasında büyük harflerle yazmayınız. Bu internette bağırmak olarak algılanır. Kabalık sayılır. Ayrıca bu tip metinlerin okunması daha zordur.
Resmi yazışmalarda SMS yazıyormuş gibi kısaltmalar kullanmayın. SMS tarzı kısaltmalar yalnızca yakın arkadaşlarınızla yazışıyorsanız normaldir. Karşı taraftaki kişinin işleri; sizin uzun mesajlarınızı okumaya zaman tanıyamayacak kadar yoğun olabilir.
Uzun yazmayın. Böylece hem kendinizin hem karşınızdakinin vaktini çalmamış olursunuz. Mesajlarınızı uygun şekilde paragraflara ayırın. Bu; gözü rahatlatır, mesajınızın okunmasını kolaylaştırır.
Böylelikle karşınızdakine, mailinizin tamamını okumadan içeriği ve önemi hakkında fikir sahibi olma imkanı vermiş olursunuz. Konu satırı, istenmeyen e-postaları diğerlerinden ayırt etmek için önemli bir araçtır.
Çok sayıda e-posta alan kullanıcılar konu satırına bakarak hangi mesajları öncelikle okuyacaklarına karar verirler. Ayrıca mesajları klasörlere ayırmak ve istenen mesajı bulmak için de gereklidir. Mailim okunsun diye; içerikten bağımsız, daha dikkat çekici sahte başlıklar kullanmayın. Bu, zamanla sizden gelen gerçekten önemli maillerin bile dikkate alınmamasına yol açabilir. Yüz yüze konuşmalarda; ses tonlaması, jest, mimik vb. yollarla; kullanılan kelimelere, kelimelerin sözlükteki anlamlarından çok daha farklı, çeşitli duygu ve anlamlar yüklenebilir. Yazışmalarda bu imkan kısıtlıdır.
Bu sebeple internet yazışmalarında; geleneksel noktalama işaretlerinin yanı sıra 'emotion'lar kullanılabilir. Ancak yine de resmi yazışmalarda 'emotion' kullanılması biraz gayrı resmi/ciddi bir hava verdiği için çok sık kullanılması tavsiye edilmez. Bazı kişiler kendilerine ulaşan ilginç, esprili e-postaları sürekli başkalarına forward eder. Ancak çok yakından tanımıyorsanız; iş arkadaşlarınıza ve müşterilerinize esprili mesajları göndermek uygun karşılanmayabilir.
Ayrıca doğruluğundan emin olmadığınız veya duygu sömürüsü yapan haberleri de başkalarına göndermeyin.
