Sevgili Okuyucularım;
Sosyal etkileşim, insan yaşamının vazgeçilmez bir parçasıdır ve arkadaşlık en önemli toplumsal ihtiyaçlardan biridir. Gençler arkadaşlarını ilk ergenlik dediğimiz dönemde (12-15 yaş) tanıdıkları çevrelerden, ileri ergenlikte ise (16-19 yaş) ailenin tanımadığı farklı çevrelerden de seçebilirler. Yaşamını ilişkiler ağı içinde sürdüren insanın uyumunda ve mutlu olmasında, sağlıklı sosyal etkileşimin payı büyüktür. Bu nedenle arkadaş seçimlerimiz önemlidir.
Ergenlik döneminde, davranış modeli oluşturma, kişisel özellik ve beceri konularında bilgi kaynağı olma bakımından akranlara büyük önem verilir. Öte yandan ergenlerin ebeveynleri ile olan ilişkileri, eğitim ve meslek gibi gelecek merkezli alanlarda önemini korurken, arkadaş ve akranlar gündelik olaylarda, modada, serbest zaman etkinliklerinde daha etkili görünmektedir. Bu nedenle çok sayıda ergen ailesini değil, akranlarıyla birlikte olmayı tercih eder.
Gençler, arkadaşları ile birbirlerine sosyal statü kazandırma ve ilgilerini paylaşma konusunda daha isteklidir. Ayrıca yetişkin-çocuk ilişkilerine göre akran ilişkileri daha eşitlikçi, esnek, anlayışlı ve güven vericidir. Akran grubu ergene kişinin kendisini test etmesini, denemesini ve başkalarıyla başa çıkmasını öğretir, kendini kanıtlama ve sosyal ilişkilerini başlatma fırsatı sunar. Böylelikle akran grubu gencin sosyal öğrenme deneyimlerini artırır.
Akran grubu tarafından ergenin kabul edilmesi ve akranlarının kendisi hakkında iyi düşünceler taşıması, onun için her şeyden önemlidir. Çoğu yetişkine oranla ergen, akranlarının görüşleriyle yönetilmeye, davranışlarını, inançlarını ve değerlerini düzeltmeye ve düzenlemeye hazırdır. Küçük şeyler, yetişkinlere oranla ergenlerde daha fazla anlam ifade eder. Akran grubu ergene neyi yapıp neyi yapmayacağını, neyi kabul edip, neyi kabul etmeyeceğini öğretir.
Ergen akran grubuna kabul edilir ise gencin en rahat ettiği yer olur. Her grubun kendine ait bazı özellikleri vardır. Grubun özelliklerine uygun olan giyinme tarzları, genel davranış biçimleri, konuşma şekilleri, kullanılan ifadeler, dinlenilen müzikler, gidilen yerler, “takılınan” mekânlar, boş zaman aktiviteleri aynıdır. Bu şekilde genç, grupta statü kazanır. Ayrıca genç, ebeveynlerin otorite ve kontrolünden uzak olmak için özgürleşmek adına yaptığı mücadelesine burada destek bulur.
Ergenlik dönemi boyunca bir gruba ait olma ve popülerlik kavramları önem taşır. Popüler olma, derslerde ve akademik başarıda değil, herhangi bir spor faaliyetine devam etmeye ve bir gruba ait olmaya bağlıdır. Ayrıca ergenin arkadaşları tarafından aranıyor olması, arkadaşlarının onu beğenmesi ve benimsemesi, ergenin benlik saygısı için önemli bir koşuldur.
Akran grubu, ergenin kimlik kazanım sürecini hızlandırır. Grup, ergen için bir ayna görevi yaparak bireyin kendisini tanımasını, dışarıdan nasıl görüldüğünü bilmesini ve kendini değerlendirmesini sağlar. Grup içinde ergenlerin sosyal becerileri ve ilişki kurma şekilleri de gelişir. Ayrıca cinsiyete ait model bulma ve cinsiyet rol modellerini öğrenme konusunda da grup, ergene örnekler sunar. Yaşanan üzüntüler ve duygusal krizleri ergenler, çoğunlukla ait oldukları gruplarda çözer.
Anne Babalara Öneriler:
1. Arkadaşlarını tanımaya çalışın: Çocuğunuzun arkadaş ortamını ve mümkünse arkadaşlarının ailelerini tanımaya çalışın. Bunun için kendi evinizde programlar organize edebilirsiniz.
2. Onları tanımadan eleştirmeyin: Çocuğunuzun arkadaşlarını tanımadan eleştirmeyin. Bu süreçte, kurduğu arkadaşlıktan men etmek yapılacak en büyük hatalardan biridir.
3. Psikolojisine saygı gösterin: Arkadaşlığın çocuğunuz için ne anlam ifade ettiğini ve çocuğunuzun bulunduğu psikolojiyi anlamaya çalışın. Arkadaşlık konusunda doğru ve dostane yaklaşım sergileyen aile, çocuğuna daha samimi gelecektir.
4. Ona karşı objektif olmaya çalışın: Çocuğunuzun arkadaşları gerçekten kötü ise ve bu arkadaşlık zarar verir nitelikteyse, öncelikle bu arkadaşları tanımalı ve gerçekten tanıdığınızı çocuğunuza inandırabilmelisiniz.
5. Olumlu hareketlerini destekleyin: Ergenin olumlu arkadaş ilişkilerini destekleyin. Ebeveyn olarak onunla ortak paydalarınız olsun, sadece “yasakçı” konumunda bulunmayın.
