Zihinde canlandırmanın önemi gerçekle gerçek olmayan arasındaki fark kadar büyüktür. Çünkü beynimiz, neyin gerçek neyin hayal olduğuna, bu canlandırmanın niteliklerine bakarak karar verir. Normalde beynimizin gerçekle gerçek olmayanı doğrudan ayırt etme yeteneği yoktur. Bu nedenle de zihnimizde bir limonu yeterince kaliteli bir şekilde canlandırırsak, ağzımız sulanır. Beyin bu canlandırmanın kalitesine bakar, onun gerçekten hayal mi yoksa gerçek mi olduğuna bakmaz. Bu nedenle limon, zihinde canlandırılan bir hayal de olsa, beynimizin tepkisi gerçek ve fizikseldir( tükürük salgısı).
Bu durum bilim adamlarının da ilgisini çekmiş kuşkusuz ve Amerika?da bu konuda araştırmalar yapmışlar üniversitelerde. Onlar da bir objenin hayal edilmesi, zihinde canlandırılmasıyla, gerçekten fiziksel olarak algılanması durumlarında, beyinin aynı bölgelerinin harekete geçtiğini gözlemlemişler.
Beynimizin bu özelliği, yani fiziksel algıyla, kurgusal algı (zihinsel canlandırma) arasında ayrım yapamaması, bizim yaşamımız açısından son derece önemlidir. İşte bu nedenle davranış bilimciler, özellikle de NLP modelcileri bu özellik üzerinde önemle durmuşlar.
Biz zihinsel canlandırmaları normalde otomatik olarak yaparız. NLP araştırmacıları bu canlandırmayı bilinçli olarak yapmanın yollarını düşünmüşler ve böylece ?Submodality? gibi uçsuz bucaksız bir çalışma alanı çıkmış ortaya. Submodality, NLP dilinde, bir algının ayrıntısal niteliklerini (alt kiplerini) gösterir. Örneğin görsel algı, ya siyah-beyazdır ya da renklidir ya hareketlidir ya da durağandır?.vs. Bu nitelikler, o görsel algının alt kipleridir (submodalities).
Zihinsel canlandırma işleminde, algıların bilinçli olarak renkli ya da siyah-beyaz, durağan ya da hareketli yapılışı, bizim üzerimizde fiziksel bir etkiye sahiptir. Limon örneğine dönecek olursak, şimdi zihinsel canlandırmada, limon üzerinde bu şekilde biraz oynayalım. Limonun rengini parlaklaştıralım, boyutunu büyütelim ve onu keserken görüntüleyerek hareket katalım. Bunu yaptığınızda nasıl bir değişim hissediyorsunuz, ağız sulanmasının bu şekilde çok daha belirgin olduğunu fark ettiniz mi?
Zihinsel canlandırma şeklimiz, büyük bir oranda fiziksel algılamadan bağımsızdır. İşte bu nedenle biz onun üzerinde doğrudan çalışabilir ve fiziksel algılamada bir dönüşüme neden olabiliriz. Örneğin daha önce ağrılı olan bir algılama, zihinsel canlandırmanın değiştirilmesi sonucu, zevk hissiyle ortaya çıkar hale gelebilir. Fiziksel temel algı aynı olmasına rağmen, içsel temsil şekli, yani zihinsel canlandırma değiştiği için, bedensel tepkiler de değişecektir. Bir dağcının bir dağa tırmanmasıyla, bir yolcunun yoluna devam etmek için bir dağa tırmanması arasındaki farka bakın. Birincisinde motivasyon çerçevesi, ikincisinden tamamıyla farklıdır. Birincisinde ?dağa tırmanma fiziksel algısı? zevk verirken, ikincisinde aynı fiziksel algı bir işkenceye dönüşebilir. NLP araştırmacıları bu zihinsel canlandırma şeklini daha özel bir şekliyle ?reframing? (yeniden çevçevelendirme) yöntemi olarak kullanmaktadırlar örneğin.
Zihinsel canlandırmanın üzerinde durup düşündükçe siz de bir yığın şey çıkarabilirsiniz. Bunun için mürekkep yalamış olmanıza bile gerek yok. Her şey elimizin altında, her zaman olduğu gibi.
Biz zihinsel canlandırmayı yararlı bir şekilde günlük yaşamımızda kullanabiliriz. Bunun için zihinsel canlandırmayı yaparken nelere dikkat edip, neleri değiştirerek farklı sonuçlara ulaşabileceğimizi çok kısa olarak da olsa gösterdim. Siz de deneyler yapın. Örneğin sevmediğiniz tatsız bulduğunuz bir konu üzerinde düşünürken, bu konuyu kafanızda nasıl canlandırdığınıza bakın(Renkli mi? Hareketli/hareketsiz? Ses, koku?..vs.). Sonra bunu bir de sevdiğiniz hoşlandığınız bir konu üzerinde düşünürken yapın ve aradaki farkı iyice görün.
Eğer bu canlandırmaları nasıl yaptığınızın ayırtına varırsanız, sadece bu şekilde bir çok sorunun üstesinden gelebilirsiniz. Örneğin iş, aile, günlük yaşamla ilgili zihinsel otomatik canlandırmalar yerine, bilinçli, düzeltilmiş canlandırmalar yaptığınızda, bu alanlarda nasıl değişikliklere yol açabildiğinizi görebilirsiniz.
Yeniliklere gebe bir gün olsun dileyen herkese!
[email protected]