En Etkili Disiplin: Özdenetim
Tayfun Eser
Özdenetim kısaca kişinin kendi kendisinin yaşamını düzenlemesi anlamını taşır. Kişinin kendini düzenleme yeteneği davranış ve beceri eksininde oluşur. Bu anlamda bakılacak olursa; her birey kendi yaşam döngüsü içinde bir özdenetim mekanizması oluşturur.Korkular, kaygılar, sorumluluklar gibi stres limitini arttıran unsurları denetlemek ve dengelemek için kişinin bir özdenetim mekanizması oluşturması son derece doğal bir süreçtir.Eğitim sürecinde en ihmal edilen taraflardan birisi de özdenetim mekanizmasını ortaya çıkartacak yöntemleri uygulayamamamız olmamızdır. Başarılı bireyler genellikle olaylar ve sorumluluklar çerçevesinde özdenetimlerini oluşturma becerisine sahip bireyler olduğu gerçeği her zaman karşımıza çıkmaktadır. Ebeveynlerin çocuklarına vermiş olduğu disiplindeki amaç çocuğa davranışlarını düzenlemesini sağlayacak ve çocuğun kendi kendini yönetecek yeteneği kazandırma amacı taşımalıdır.Anne ve babası tarafından kontrol altına alınan çocuk, denetimi sadece ebeveyni tarafından gerçekleştirmesiyle ergenlik ve yetişkinlik yıllarında bireyde özdenetim yeteneğini kazanamamış bir çocuk anlamını taşıyacaktır. Başka bir deyişle, doğru ve yanlışı ayırt etme becerici kazanamamış bir birey anlamını taşır.Çocukluk çağının ilk yıllarında ebeveyn denetimi son derece doğal bir süreçtir. Çocuk henüz doğru ve yanlışı ayırt etme becerisine sahip olmadığı yıllarda anne ve baba denetimi tabii bir süreçtir. Fakat 3 yaşından itibaren ebeveynlerin çocuklarına sorumluluk duygusu kazandırmak amacıyla kısa da olsa öz denetim faaliyetlerini yürütebilecek küçük sorumluluklar vermesi davranışsal açıdan olumludur.Bağımsızlık duygusuyla bütünleşen başarıların özgüven duygusunu pekiştireceğini unutmamak gerekir. Çocuk zamanla kendi istek ve dürtülerini kontrol etmeye başlaması özdenetim becerisinin gelişmesiyle meydana gelir.Yer, zaman ve her türlü koşula göre ebeveynler ceza yöntemiyle davranışlar bir yere kadar kontrol altına alabilirler. Fakat bu çocukla sağlanan düzeni sürekli kılmayacaktır. Bu nedenle çocuk eğitiminde ceza hiçbir zaman ön planda olmamalıdır.Etkili bir özdenetim becerisinin altında etkili bir ebeveyn çocuk ilişkisi yer almaktadır. Bu ilişki ise güven ve anlayış temeline dayanmaktadır.Ebeveyn ve çocuk ilişkisinde bu temel ilişki yoksa çocukta kazanılması gerek bütün olumlu davranışlarda eksiklik söz konusu olur.Arada bir oluşan çocuksu yaramazlıklar telafi edilebilecek yaklaşımlarla ele alınarak kolayca düzeltilebilir. Dolayısıyla özdenetimin altında yatan unsurlar güven ve sevgidir.Esenlikler dilerim.
Yorumlar