Gaziantep ise Doğu Anadolu Fay Hattı üzerinde bulunan illerden biri olarak deprem riski yüksek bir bölgede yer alır.
Gaziantep Fay Hattı ve Deprem Riski
6 Şubat 2023 tarihinde meydana gelen Kahramanmaraş merkezli 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki depremler, Gaziantep başta olmak üzere çevre illerde büyük yıkımlara yol açtı. Özellikle Şahinbey ve Şehitkamil gibi merkez ilçeler ciddi hasar aldı. Gaziantep, Doğu Anadolu Fay Hattı'na yalnızca 40 kilometre uzaklıkta bulunuyor. Bu yakınlık, bölgeyi yıkıcı depremler açısından oldukça hassas bir hale getiriyor.
Doğu Anadolu Fay Hattı, Bingöl-Karlıova'dan başlayarak Hatay’a kadar uzanıyor ve burada Ölü Deniz Fay Zonu ile birleşiyor. Uzmanlara göre, Gaziantep civarındaki kırılmamış faylar, potansiyel olarak 7.0 büyüklüğünde ya da üzeri bir deprem üretme kapasitesine sahip. Bu senaryoda, Gaziantep'te ciddi can ve mal kayıpları yaşanabileceği belirtiliyor.
Gaziantep'in Zemin Yapısı
Gaziantep'in deprem riski yalnızca fay hattına olan yakınlığı ile değil, aynı zamanda zemin yapısıyla da ilişkilidir. Deprem Risk Yönetimi ve Kentsel İyileştirme Dairesi Başkanlığı Deprem Raporu'na göre, Gaziantep'in bazı bölgelerinde zeminin yumuşak özelliklere sahip olduğu görülmüştür. Bu durum, depremlerin etkisini artırarak yıkıcı sonuçlar doğurabilir.
Özellikle ova ve eski göl yatağı gibi bölgelerde, zemin özelliklerinin kesme dalgası hızları (Vs30) düşük seviyelerde ölçülmektedir. Bu zayıf zemin yapısı, deprem sırasında binaların daha fazla sarsılmasına neden olabilir.
Gaziantep’te Deprem Riski Taşıyan İlçeler
Gaziantep genelinde, şehir merkezi ve çevre ilçeler deprem açısından farklı risk seviyelerine sahiptir. Özellikle merkezde yer alan Şahinbey ve Şehitkamil ilçeleri yoğun yapılaşma ve nüfus nedeniyle daha büyük bir risk taşımaktadır.
Bunun yanı sıra:
- Nizip ve Karkamış gibi sınır ilçeleri, yerel zemin yapıları ve fay hatlarına yakınlıkları nedeniyle risk altındadır.
- Araban ve Yavuzeli, hem deprem hem de heyelan riski taşıyan bölgeler olarak öne çıkmaktadır.
Gaziantep ve Deprem Master Planı
TMMOB Gaziantep Deprem Master Planı, kentin deprem risklerini azaltmaya yönelik öneriler sunmaktadır. Bu plan doğrultusunda:
- Kentsel dönüşüm çalışmaları hızlandırılmalıdır: Özellikle eski ve dayanaksız yapıların yenilenmesi kritik önem taşır.
- Zemin etüdü yapılmalıdır: Yeni yapılacak binaların zemin özelliklerine uygun şekilde tasarlanması gerekir.
- Deprem bilinci eğitimleri verilmelidir: Halkın bilinçlendirilmesi ve olası afetlere karşı hazırlıklı hale getirilmesi hedeflenmelidir.
Türkiye Deprem Risk Haritasına Göre Gaziantep
Gaziantep’in bazı bölgeleri birinci derece deprem bölgesi, bazı bölgeleri ise üçüncü derece deprem bölgesi olarak sınıflandırılmaktadır. İşte Türkiye genelindeki deprem bölgeleri:
Birinci Derece Deprem Bölgeleri
İzmir, Balıkesir, Manisa, Hatay, Yalova, Kocaeli, Erzincan, Bingöl gibi iller Gaziantep gibi yüksek deprem riski taşıyan yerler arasındadır.
İkinci Derece Deprem Bölgeleri
İstanbul'un bazı bölgeleri, Kahramanmaraş, Diyarbakır ve Malatya gibi iller bu sınıfta yer alır.
Üçüncü Derece Deprem Bölgeleri
Gaziantep’in bazı bölgeleri, Şanlıurfa, Kilis, Mersin ve Nevşehir gibi şehirler daha az riskli bölgeler arasında bulunmaktadır.
