Bütün dünya olağanüstü bir dönemden geçiyor. Tüm dünyada sosyal ve ticari hayatı felce uğratan koronavirüs salgını, Türkiye ekonomisine de her geçen gün daha fazla zarar vermeye başladı. Binlerce işletme salgın nedeniyle üretime ara verirken, turizm, inşaat ve hizmet sektörü gibi Türkiye ekonomisi için stratejik öneme sahip sektörler ise durma noktasına geldi.
İşletmelerin ve milyonlarca çalışanın bu süreci en az ekonomik kayıpla atlatabilmesi için alınan ekonomik tedbirlerin başında Kısa Çalışma uygulaması gelmektedir.
Kısa Çalışma Uygulaması Nedir?
Genel ekonomik, sektörel, bölgesel kriz veya zorlayıcı sebeplerle işyerindeki haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak en az üçte bir oranında azaltılması veya süreklilik koşulu aranmaksızın işyerinde faaliyetin tamamen veya kısmen en az dört hafta süreyle durdurulması hallerinde, işyerinde üç ayı aşmamak üzere sigortalılara çalışamadıkları dönem için gelir desteği sağlayan bir uygulamadır.
Kısa çalışma uygulamasının temel amacı istihdamın korunmasıdır. Kısa çalışma ile çalışılmayan sürelerde işçilere gelir desteği sağlanmaktadır. Aynı zamanda istihdam korunarak, deneyimli personellerin işten çıkarılmasının önüne geçilmiş olmaktadır.
Nasıl Başvuru Yapılması Gerekir;
Koronavirüsten olumsuz etkilendiği gerekçesiyle kısa çalışma talep eden işveren;
• Kısa çalışma talep formu,
• Kısa çalışma uygulanacak işçi listesi,
• Çalışma süresinin azaltıldığını veya faaliyetin kısmen veya tamamen durdurulduğunu ortaya koyan belgeler,
• Resmi makamlar tarafından faaliyeti durdurulan işyerleri kapsamında olduğuna dair diğer belgeler,
ve buna ilişkin kanıtlarla birlikte bağlı olduğu İşkur biriminin elektronik posta adresine, elektronik posta göndermek suretiyle kısa çalışmaya başvuru yapabilir. Ayrıca evrakların fiziki ortamda teslimine gerek bulunmamaktadır.
İşverenin birden çok işyeri olması halinde, her bir SGK numarası için ayrı ayrı başvuru yapması gerekmektedir. Her işyeri için de çalışmanın azaltılması konusunda çalışan sayısı değil, çalışma süresinin üçte biri dikkate alınmaktadır.
Birden fazla şubesi olması halinde de işyerleri her bir şube için ayrı ayrı başvuru yapmalıdır. Başvuruların şubelerin bulunduğu yerdeki İşkur birimlerinin e-posta adreslerine yapılması gerekmektedir.
Kısa çalışma başvuruları, işçiler adına işverenler tarafından yapılır. İşçiler kısa çalışma talebinde bulunamaz.
İşverenin kısa çalışmadan faydalanabilmesi için; Genel ekonomik, sektörel veya bölgesel kriz ile dışsal etkilerden kaynaklanan dönemsel durumlardan ileri gelen zorlayıcı sebeplerin varlığı nedeniyle işyerindeki çalışma süresinin önemli ölçüde azaldığı veya durduğu yönünde İşkur’a başvuruda bulunması ve İş Müfettişlerince yapılan uygunluk tespiti sonucu, işyerlerinin bu durumdan etkilediğinin tespit edilmesi gerekmektedir.
Rehberlik ve Teftiş Başkanlığınca alınan kararlar uyarınca, İş Müfettişlerince İşkur Yönetim Kurulunca alınan Covid-19 Sebebiyle Yapılacak Kısa Çalışma Uygulaması Kararı uyarınca yapılacak uygunluk tespiti incelemeleri; mahalline gidilmeksizin Rehberlik ve Teftiş Başkanlığında veya Grup Başkanlıklarında sadece ilgili başvuru evrakı ve ekleri üzerinden ve tespit tutanağı düzenlenmeksizin gerçekleştirilecektir.
Faydalanma Koşulları Nelerdir?
• İşverenin kısa çalışma talebinin iş müfettişlerince yapılacak inceleme sonucu uygun bulunması,
• Kısa çalışmaya tabi tutulan işçinin kısa çalışmanın başladığı tarihte çalışma sürelerini ve prim ödeme şartlarını sağlamış olması (Covid-19 etkisiyle yapılan kısa çalışma başvurularında, son 60 gün hizmet akdine tabi olmak kaydıyla son 3 yıl içinde 450 gün prim ödemiş olması),
• İş müfettişlerince yapılacak inceleme sonucu kısa çalışmaya katılacaklar listesinde işçinin bilgilerinin bulunması,
gerekmektedir.
Kısa çalışma ödeneğine yapılan başvurunun olumlu sonuçlanması şartıyla, kısa çalışma ödeneği işyerindeki faaliyetin kısmen veya tamamen durduğu tarihten itibaren başlayacaktır.
Kısa Çalışma Ödeneğinin Süresi ve Miktarı Ne Kadardır, Nasıl Ödenir?
Günlük kısa çalışma ödeneği; sigortalının son oniki aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının % 60’ıdır. Bu şekilde hesaplanan kısa çalışma ödeneği miktarı, aylık asgari ücretin brüt tutarının % 150’sini geçemez.
Bu kapsamda, işçilerin çalışmadıkları günler için ödeme yapılacak olup, tamamen faaliyetin durdurulması halinde 1.752,40 TL ile 4.380,99 TL aralığında kısa çalışma ödeneği ödenebilmektedir.
Kısa çalışma ödeneğinin süresi üç ayı aşmamak kaydıyla kısa çalışma süresi kadardır.
Kısa çalışma ödeneği, işyerinde uygulanan haftalık çalışma süresini tamamlayacak şekilde çalışılmayan süreler için, işçinin kendisine ve aylık olarak her ayın beşinde ödenir. Ödemeler PTT Bank aracılığı ile yapılmaktadır. Ödeme tarihini öne çekmeye Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı yetkilidir.
Kısa çalışmanın günlük, haftalık veya aylık çalışma süresi içerisinde yapılacağı zaman aralığı, işyerinin gelenekleri ve işin niteliği dikkate alınarak işverence belirlenir.
Kısa Çalışma Uygulanan Sürede İşveren İşten Çıkarma Yapabilir mi?
Kısa çalışma uygulamasından yararlanabilmek için, iş yerinde kısa çalışma uygulanan dönemde 4857 sayılı İş Kanunu’nun 25’inci maddesinin birinci fıkrasının “Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri” başlıklı (II) numaralı bendinde yer alan sebepler hariç olmak kaydıyla işveren tarafından işçi çıkarılmaması gerekir.
Bu sıkıntılı günler elbette son bulacaktır. Ama ne kadar sürede ve nasıl son bulacağı alınan tedbirlere bizim nasıl uyacağımıza göre farklılık gösterecektir. Yetkililerin açıklamalarına hassasiyetle uyulması, hem sağlığımız hem de ekonomimiz açısından büyük bir önem arz etmektedir.
Bir an evvel güzel günler görmek dileğiyle, tüm okuyucularıma sağlıklı günler dilerim.
