Son günlerde birden fazla işverenden ücret alan çalışanların vergilendirilmesiyle ilgili Vergi İdaresi tarafından etkili ve yoğun bir denetim yapılmaktadır.
Vergiye uyum maliyetlerinin azaltılması, gönüllü uyumun teşvik edilmesi, kayıt dışı ekonomi ile mücadelede etkinliğin artırılması, bürokrasinin azaltılması, birden fazla işverende çalışıp beyanı eksik veya hiç yapmayanların tespiti gibi gerekçelerle Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi projesi başlatılmıştı.
Pilot illerde bir müddettir uygulanmakta olan projenin tüm Türkiye’de uygulanmaya başlaması da son yapılan düzenleme ile birlikte 1.1.2020 tarihine ertelenmişti. Tüm ülkede uygulamaya başlaması ertelenmiş olmakla birlikte, proje meyvelerini şimdiden vermeye başlamış gibi görünüyor.
Bilindiği üzere Gelir Vergisi Kanunumuza göre ülkemizde tek işverenden ücret alanların vergilendirilmesi vergi kesintisi (stopaj) yoluyla olmakta ve tutarı ne olursa olsun bunun için yıllık gelir vergisi beyannamesi verilmesi gerekmemektedir.
Ancak bazı durumlarda çalışanlar yıl içerisinde işveren değiştirdiği gibi aynı anda birden fazla işverenden de ücret alabilmekteler. Böyle durumlarda, ücretler tüm işverenlerce vergi kesintisine tabi tutulmuş olsa bile, çalışanların ayrıca yıllık beyanname ile bu ücretlerini vergi dairelerine beyan etmeleri gerekebilir.
Vergi dairelerinin yazı gönderdiği ücretliler, yıl içerisinde iş değiştirmiş olan çalışanlar ile aynı anda birden fazla işverenden ücret alan çalışanlardır. Ücretlilerin elde ettikleri ücret geliri ile ilgili olarak yıllık gelir vergisi beyannamesi verip vermeyecekleri ile ilgili en önemli kıstas, yıl içerisinde ücret alınan işveren sayısıdır. Birden fazla işverenden ücret almış olmak ibaresi, aynı zaman diliminde birden fazla işverenden ücret almayı kapsadığı gibi yıl içerisinde iş değişikliği dolayısıyla birden fazla işverenden ücret almayı da kapsamaktadır.
Elde edilen bu ücret gelirinin, beyanname ile beyan edilmesini gerektirecek bir diğer önemli kıstas da; birinci işverenden sonraki işverenlerden (bu birden fazla olabilir) aldıkları ücret toplamının, gelir vergisi oranlarını gösterir tarifenin ikinci gelir dilimi tutarı olan 2018 yılı için 34.000 TL, 2019 yılı için 40.000. TL’yi aşmasıdır.
Zaten Stopaj Yoluyla Vergi Kesiliyor, Neden Beyanname Verelim?
İki işverenden alınan ücret de zaten stopaj yoluyla vergilendirilmiş iken beyanname vermeye neden gerek var diyebilirsiniz. Bunun nedeni Gelir Vergisi sistemimizdeki artan oranlı vergi tarife yapısından kaynaklanmaktadır.
İş değiştirmelerinde, yeni işverenler bir önceki iş yerindeki en son toplam gelir vergisi matrahını dikkate almadıkları için, her yeni işyeri ilk gelir dilimi ve vergi oranını uygulamaktadır. Bu nedenle Gelir Vergisi sistemimizde artan oranlı vergi tarifesi uygulanması dolayısıyla bir vergi kaybının meydana gelmesi kaçınılmazdır.
İki ya da daha fazla işverenden alınan ücretler toplanıp artan oranlı tarife ile vergilendirildiğinde vergi kesintilerinin toplamından daha fazla bir vergi hesaplanmaktadır. Bu fazlalığında yıllık beyanname ile beyan edilip ödenmesi gerekmektedir.
Konuya ilişkin örnekler verecek olursak daha iyi anlaşılacağından eminim.
Örneğin; Mükellef Ayşe Hanım, 2018 yılında iki ayrı işverenden ücret geliri elde etmiş ve ücretlerin tamamı kesinti yoluyla vergilendirilmiş olsun.
Birinci işverenden 85.000.- TL, ikinci işverenden de 28.000.- TL ücret geliri elde eden ücretli Ayşe Hanım, birinci işverenden sonraki, ikinci işverenden aldığı ücret, 2018 yılı için geçerli olan 34.000.- TL’lık beyan sınırını aşmadığı için ücret gelirleriyle ilgili bir beyanname vermeyecektir.
Örneğin; Mükellef Ahmet Bey, 2018 yılında iki ayrı işverenden ücret geliri elde etmiş ve ücretlerin tamamı kesinti yoluyla vergilendirilmiş olsun.
Birinci işverenden 120.000.- TL, ikinci işverenden de 50.000.- TL ücret geliri elde eden ücretli Ahmet Bey, birinci işverenden sonraki, ikinci işverenden aldığı ücret, 2018 yılı için geçerli olan 34.000.- TL’lık beyan sınırını aştığı için ücret geliri ile ilgili beyanname vermek zorundadır.
İşverenler tarafından ayrı ayrı hesaplandığında vergi toplamı 39.660.- TL olurken, bu iki ücretin toplanarak beyan edilmesi durumunda hesaplanan vergi, artan oranlı tarifeden dolayı 46.780.-TL yani 7.120 TL daha fazla olmaktadır.
Yıllık Beyanname Verilmesi Gerekirken Beyanname Verilmemişse?
Yukardaki ikinci örneğimizde, zamanında gelir vergisi beyannamesi verilmemişse; bu durumda Vergi Usul Kanununun pişmanlık hükümlerine göre beyanname verilirse vergi cezası ödenmeyecek (usulsüzlük cezası ödenecek), ilave verginin pişmanlık zammıyla birlikte (gecikme faizi oranı uygulanarak hesaplanır) ödenmesi yeterli olacaktır. Ancak bu durum vergi idaresi tarafından tespit edilirse pişmanlık hükümlerinden yararlanılamayacağı için ayrıca ödenecek vergi tutarı kadar bir de ceza ödenmesi söz konusu olabilecektir.
Beyanname verilmesi durumunda dikkate alınması gereken bir başka husus daha var. Gelir Vergisi Kanununa göre yıllık beyanname verilmesi durumunda mükellefin yani ücretlinin kendisinin, eş ve çocuklarının eğitim masrafları, sağlık masrafları ile bazı bağış ve yardımların vergi matrahından indirebilmesi mümkündür. Böyle bir durumda ilave vergi vermek yerine alacaklı çıkma ihtimalide mevcuttur.
Vergi idaresinin bu uygulamasından sonra, birden fazla işverenden ücret alan çalışanların cezalı duruma düşmemesi için artık daha dikkatli hareket edeceği muhakkaktır.
