Bildiğiniz üzere geçtiğimiz günlerde 7326 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin Kanun Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girdi. Her hafta yasada yer alan bir hususu açıklamaya çalıştım. Bu hafta da kayıtlı durumları ile fiili durumları arasında fark olan işletmeler için yasanın getirdiği düzenlemelere değineceğim.İşletme kayıtlarının düzeltilmesine ilişkin düzenlemeleri üç başlık altında toplayabiliriz; 1- İşletmede mevcut olduğu halde kayıtlarda yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşlar, 2- Kayıtlarda yer aldığı halde işletmede bulunmayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşlar, 3- Kayıtlarda yer aldığı halde işletmede bulunmayan kasa mevcudu ve ortaklardan alacaklar ile bunlarla ilgili diğer işlemler. Bu düzenleme ile mükelleflere, işletmede mevcut olduğu halde kayıtlarda olmayan veya kayıtlarda var olup işletmede mevcut olmayan emtia, makine ve teçhizat ve demirbaşlara yönelik kayıtların düzeltilme imkanı sağlamaktadır. Bu hafta ki yazımda işletmede mevcut olduğu halde kayıtlarda yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaş bildiriminde izlenecek yol hakkında bilgi verecek olup, diğer hususları önümüzde ki haftalarda ele alacağım.

Hangi Mükellefler Yararlanabilir?Tüm gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri (serbest meslek erbabı, ferdi ticari işletmeler, adi ortaklıklar, kollektif şirketler, adi komandit şirketler ile sermaye şirketleri, kooperatifler, iktisadi kamu kuruluşları, dernek ve vakıflara ait iktisadi işletmeler ve iş ortaklıkları dâhil) işletme kayıtlarını düzeltme hakkına sahiptirler.Nasıl Bildirim Yapılacak?Uygulama kapsamında olan mükellefler, işletmelerinde mevcut olduğu hâlde kayıtlarında yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşlarını 31 Ağustos 2021 tarihine (bu tarih dâhil) kadar bu Tebliğde belirtilen beyanname ve ekinde verecekleri envanter listesi ile katma değer vergisi yönünden bağlı oldukları vergi dairelerine (İnteraktif Vergi Dairesi) bildireceklerdir. Ekinde envanter listesi olmayan beyannameler kabul edilmeyecektir.Hangi Kıymetlere İlişkin Düzeltme Yapılabilecektir?Gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri (adi, kollektif ve adi komandit şirketler dâhil), işletmelerinde mevcut olduğu hâlde kayıtlarında yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşlara ilişkin düzeltme yapabileceklerdir. Emtia; alım satım işletmelerinde satışa hazır malları, imalatçı işletmelerde ise hammadde, malzeme, yarı mamul ve mamul malları ifade etmektedir. Ayrıca inşaat işletmelerinin varsa inşa edilen ve emtia niteliğindeki taşınmazları (daire, dükkan vb.) ile üretimde kullandıkları demir, çimento, tuğla gibi ilk madde ve malzemelerini veya yarı mamullerini de bildirmeleri mümkündür.Teslimleri KDV’den müstesna olan emtia (basılı kitap ve süreli yayınlar hariç), makine, teçhizat ve demirbaşlarla ilgili olarak bu uygulamadan yararlanılması mümkün değildir.Rayiç Bedeli Kim Nasıl Belirleyecek?Bu kıymetler, bildirim tarihindeki rayiç bedelle değerlenmek suretiyle envanter listesinde gösterilecektir. Rayiç bedel, o kıymetin değerleme günü itibarıyla normal alım satım bedelidir. Dolayısıyla bu bedel;- Mükellefin kendisi tarafından bizzat tespit edilebileceği gibi, - Bağlı olduğu meslek kuruluşuna da tespit ettirilebilecektir. Bu İşlem Vergiye Tabi mi?Söz konusu kıymetler için beyan edilen rayiç bedel üzerinden, makine, teçhizat, demirbaş ve emtiaların bedeli üzerinden tabi olduğu oranların yarısı (Örn. %18 orana tabi emtia için; %9) esas alınarak katma değer vergisi hesaplanır ve ayrı bir beyanname ile elektronik ortamda sorumlu sıfatıyla beyan edilecektirHesaplanan KDV tutarları, beyanname verme süresi sonuna kadar yani 31 Ağustos 2021 tarihine kadar ödenecektir. Bu düzenlemeyle ilgili herhangi bir taksit imkanı yoktur. Emtia üzerinden ödenen vergi genel esaslara göre indirilir. Genel esaslara göre indirilebilen bu vergiler, iade hakkı tanınan işlemlerde kullanılması durumunda, beyan edilerek ödenen ve indirim hesaplarına alınan söz konusu verginin yüklenilen verginin hesabında dikkate alınması ve dolayısıyla iade konusu yapılması mümkün bulunmaktadır.Ancak makine, teçhizat ve demirbaşlar üzerinden ödenen bu vergi, hesaplanan katma değer vergisinden indirilemez. İndirilemeyen bu vergi doğal olarak iade konusu edilemez. Ancak bu tutar, verginin ödendiği yılın gelir veya kurumlar vergisi matrahlarının belirlenmesinde gider olarak dikkate alınabilecektir.Beyan Edilen Kıymetler İçin Ba Formu Verilecek mi?Beyan edilen kıymetler rayiç bedelleriyle, Ba formu vermek zorunda olan mükellefler tarafından söz konusu form ile bildirilmek zorundadır. Söz konusu bildirim işlemi, Ba formunun “Soyadı/Adı Unvanı” bölümüne “Muhtelif Satıcılar (7326 sayılı Kanun Madde 6/1)”, “Vergi Kimlik Numarası” bölümüne (3333 333 333) yazılmak suretiyle yapılacaktır.

Beyan Edilen Kıymetler Kayıtlara Nasıl Alınacak?Bilanço esasına göre defter tutan mükellefler, aktiflerine intikal ettirdikleri emtia için ayrı; makine, teçhizat ve demirbaşlar için ayrı olmak üzere pasifte karşılık hesabı açacaktır.Emtia için ayrılan karşılık, ortaklara dağıtılması veya işletmenin tasfiye edilmesi hâlinde, sermayenin unsuru sayılacak ve vergilendirilmeyecektir. Öte yandan, makine, teçhizat ve demirbaşlar ayrıca envantere kaydedilecek ve ayrılan karşılık birikmiş amortisman olarak kabul edilecektir. İşletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler ise beyan ettikleri emtiayı defterlerinin gider kısmına satın alınan mal olarak kaydedeceklerdir.Bildirilen Kıymetlerin Satılması Halinde? Söz konusu kıymetlerin, daha sonra elden çıkarılması halinde satış bedeli, beyan edilen rayiç bedelden düşük olamayacaktır. Gerçek satış bedelinin kayda alınan rayiç bedelden düşük olması hâlinde, kazancın tespitinde kayıtlı bedel dikkate alınacaktır.İşletmelerin mevcut durumlarını yasa kapsamında değerlendirerek bildirimde bulunup bulunmayacakları konusunda karar vermeleri gerekmektedir.Tüm okuyucularıma sağlık günler dilerim.