Usulsüzlük Cezalarına Dikkat! Çok Ciddi Artışlar Var

Bilindiği üzere 7524 Sayılı “Vergi Kanunları İle Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” 2 Ağustos 2024 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girdi. 

Söz konusu yasal düzenleme ile birçok vergi kanununda çok önemli değişiklikler yapıldı. Yapılan değişikliklerin neler olduğunu geçen haftaki yazımda ana başlıklar altında özetlemiştim. Bu hafta ki yazımda, usulsüzlük cezalarında meydana gelen artışları ele alacağım.

Usulsüzlük Cezalarındaki Artışlar,

Usulsüzlük cezalarındaki artışlara geçmeden önce, hangi fiillerin usulsüzlük cezasına tabi olduğunu kısaca bir hatırlayalım.

I inci derece usulsüzlükler:

1. Vergi ve harç beyannamelerinin süresinde verilmemiş olması;

2. Tutulması mecburi olan defterlerden herhangi birinin tutulmamış olması;

3. Defter kayıtlarının ve bunlarla ilgili vesikaların doğru bir vergi incelemesi yapılmasına imkan vermeyecek derecede noksan, usulsüz veya karışık olması;

4. Çiftçiler tarafından 245 nci madde hükmüne göre muhtar ve ihtiyar heyetlerince yapılan davete müddetinde icabet edilmemesi;

5. Bu Kanunun kayıt nizamına ait hükümlerine (Madde 215  - 219 ile mükerrer madde 242) uyulmamış olması (Her incelemede inceleme tarihine kadar aynı takvim yılı için tespit edilen usulsüzlükler tek fiil sayılır);

6. İşe başlamanın zamanında bildirilmemesi;

7. Tasdiki mecburi olan defterlerden herhangi birinin tasdik muamelesinin yaptırılmamış olması (Kanuni sürenin sonundan başlayarak 1 ay geçtikten sonra tasdik ettirilenler, tasdik ettirilmemiş sayılır.);

8. Diğer ücretler üzerinden salınan Gelir Vergisinde, tarh zamanı geçtiği halde verginin tarh ettirilmemiş olması;

9. Veraset ve intikal vergisi beyannamesinin 342 nci maddenin ikinci fıkrasında belirtilen süre içerisinde verilmiş olması.

II nci derece usulsüzlükler:

1. Veraset ve intikal Vergisi Beyannamelerinin süresinin sonundan başlayarak 342 nci maddenin 1 inci fıkrasında belirtilen süre içinde verilmiş olması;

2. Ekim ve sayım beyanlarının süresi içinde veya kanunda istenilen bilgileri ihtiva edecek doğru bir şekilde yapılmaması;

3.Vergi kanunlarında yazılı bildirmelerin zamanında yapılmamış olması (işe başlamayı bildirmek hariç);

4. Vergi karnesinin süresinin sonundan başlayarak 15 gün geçtiği halde alınmamış olması;

5. Tasdiki mecburi olan defterlerden herhangi birinin tasdik muamelesinin, süresinin sonundan başlayarak bir ay

içinde yaptırılmış olması;

6. Vergi beyannameleri, bildirimler, evrak ve vesikaların kanunen belli  şekil ve muhteviyatı ve ekleri ile bunlarla ilgili olarak yapılan diğer düzenlemelere ilişkin hükümlere uyulmamış olması;

7. Hesap veya muamelelerin doğruluk veya açıklığını bozmamak şartıyla bazı evrak ve vesikaların bulunmaması veya ibraz edilmemesi.

Mükellef Grupları	Birinci Derece Usulsüzlük Cezası (TL)	İkinci Derece Usulsüzlük Cezası (TL)
	Eski	Yeni	Eski	Yeni
Sermaye şirketleri	1.100	20.000	580	10.000
Sermaye şirketleri dışında kalan birinci sınıf tüccar ve serbest meslek erbabı	660	10.000	330	5.000
İkinci sınıf tüccarlar	330	5.000	150	3.500
Yukarıdakiler dışında kalıp beyanname usulüyle gelir vergisine tabi olanlar	150	3.500	87	2.250
Kazancı basit usulde tespit edilenler	87	2.250	40	1.500
Gelir Vergisinden muaf esnaf	40	1.500	23	1.000

Özel Usulsüzlük Cezalarındaki Artışlar,

Söz konusu Kanun ile Vergi Usul Kanununun “Özel Usulsüzlükler ve Cezaları” başlıklı 353 üçüncü maddesinde yapılması öngörülen değişiklikle özel usulsüzlük cezaları artırılmaktadır.

Ayrıca, yapılan düzenlemeyle, bir takvim yılı içerisinde mezkûr Kanunun 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (1) ve (2) numaralı bentleri uyarınca birden fazla özel usulsüzlük cezası kesilmesi durumunda caydırıcılığı artırmak amacıyla artan ceza uygulamasının getirilmiştir.

Yine Vergi Usul Kanununa göre düzenlenmesi gereken belgeler yerine Kanunda yer almayan belgelerin düzenlenmesi durumunda kesilecek cezalar artırımlı olarak uygulanacaktır.

Ayrıca bu belgeleri almak zorunda olanlara da ceza kesilmesi yönünde düzenleme yapılmakta, ancak, 5 iş günü içinde belge düzenlenmediğini idareye bildiren alıcılara ceza kesilmeyeceği düzenlenmektedir.

Özel Usulsüzlük Fiili	Eski Ceza Tutarı (TL)	Yeni Ceza Tutarı (TL)
• Fatura, gider pusulası, müstahsil makbuzu, serbest meslek makbuzu verilmemesi, alınmaması (elektronik belge olarak düzenlenmesi gerekenler dahil)	3.400	1. tespit 10.000 2. tespit 20.000 3. tespit 30.000 4. tespit 40.000 5. tespit 50.000 Sonraki tespitler 100.000
Bir takvim yılı içinde her bir belge nevine ilişkin olarak kesilecek toplam ceza	1.700.000	10.000.000
• Perakende satış fişi, ödeme kaydedici cihaz fişi, giriş ve yolcu taşıma bileti, sevk irsaliyesi, taşıma irsaliyesi, yolcu listesi, günlük müşteri listesi ile Maliye Bakanlığı’nca düzenleme zorunluluğu getirilen belgelerin düzenlenmemesi, kullanılmaması veya bulundurulmaması	3.400	1. tespit 10.000 2. tespit 20.000 3. tespit 30.000 4. tespit 40.000 5. tespit 50.000 Sonraki tespitler 100.000
Her bir belge nev’ine ilişkin olarak her bir tespit için toplam ceza	170.000	1.000.000
Her bir belge nev’ine ilişkin bir takvim yılı içinde kesilecek toplam ceza	1.700.000	10.000.000
• Hazine ve Maliye Bakanlığı’nca tutulma ve günü gününe kayıt edilme mecburiyeti getirilen defterlerin; bulundurulmaması, günü gününe kayıt yapılmaması, yetkililere ibraz edilmemesi ve levha bulundurma, asma mecburiyetine uyulmaması	1.700	1.700
• Belirlenen muhasebe standartlarına, tek düzen hesap planına ve mali tablolara ilişkin usul ve esaslar ile muhasebeye yönelik bilgisayar programlarının üretilmesine ilişkin kural ve standartlara uyulmaması	40.000	65.000
• Kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve tüzel kişilerce yapılacak işlemlerde kullanılma zorunluluğu getirilen vergi numarasını kullanmaksızın işlem yapanlara her bir işlem için	2.000	2.000
• Belge basımı ile ilgili bildirim görevini tamamen veya kısmen yerine getirmeyen matbaa işletmecilerine (en fazla yıllık 1.300.000 TL)	6.600	6.600
• 4358 sayılı Kanun uyarınca vergi kimlik numarası kullanma zorunluluğu getirilen kuruluşlardan yaptıkları işlemlere ilişkin bildirimleri, belirlenen standartlarda ve zamanda yerine getirmeyenlere	8.700	8.700
• Vergi Usul Kanunu’nun 127. maddenin (d) bendi uyarınca Maliye Bakanlığı’nın özel işaretli görevlisinin ikazına rağmen durmayan aracın sahibi adına	6.600	15.000
• Tasdik raporu ibraz koşulunu yerine getirmeyenlere	Tutarın % 5’i	Tutarın % 5’i
Alt sınır	230.000	230.000
Üst sınır	2.300.000	2.300.000

Bilgi Vermekten Çekinenler İle 107/A, Mükerrer 242, 256, 257, Mükerrer 257. Madde Ve Gelir Vergisi Kanunu’nun 98/A Maddesi Hükmüne Uymayanlar İçin Cezalar,

Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 355. maddesinde yapılan değişikliklerle;

• Bazı özel usulsüzlük cezaları ve ceza üst sınırları yeniden belirlenmiş,

• Uluslararası anlaşmaların bilgi değişimi hükümleri kapsamında bilgi toplanmasını amaçlayan bir düzenleme olan Vergi Usul Kanunu’nun 152/A maddesi uyarınca getirilen zorunluluklara uymayanlara uygulanacak ceza tutarı belirlenmiş,

• Tahsilat ve ödemelerin tevsik zorunluluğuna ilişkin yetkinin kapsamı genişletilerek, mükellef olmayanlar da kapsama alınmış ve buna ilişkin özel usulsüzlük cezası belirlenmiş,

• Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 257. maddesinin birinci fıkrasının (7) numaralı bendiyle, elektronik ortamda ticari faaliyette bulunan hizmet sağlayıcılara ve aracı hizmet sağlayıcılara getirilen yükümlülükleri yerine getirmeyenler adına kesilen özel usulsüzlük cezası yeniden düzenlenmiş,

• Mal teslimi veya hizmet ifalarına ilişkin para transferlerinin, başkasına ait banka hesaplarına yapılması durumunda, banka hesabını kullanan ve kullandıran adına özel usulsüzlük cezası kesileceği yönünde düzenleme yapılmış,

• Kendi adına kayıtlı olmayan ödeme sistemlerini veya cihazları kullananlara ve kullandıranlara her bir tespit için özel usulsüzlük cezası kesilmesi öngörülmüş,

• Vergi Usul Kanunu’nun 153/A maddesi gereğince istenilen teminatı vermeyenlere veya tamamlamayanlara özel usulsüzlük cezası kesilmesi hükme bağlanmıştır.

Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 355. maddesinde yer alan cezalar ile yeni tanımlanan fiil ve cezalara ilişkin tablolar aşağıda yer almaktadır.

Özel Usulsüzlük Fiili	Cezanın Muhatabı	Eski Ceza Tutarı (TL)	Yeni Ceza Tutarı (TL)
Elektronik beyanname ve bilgi vermeme, defter ve belgelerle diğer kayıtları ibraz etmeme, mükerrer 242, 256, 257, mükerrer 257. maddelerdeki yükümlülüklere uymama ve muhtasar ve hizmet beyannamesine ilişkin zorunluluklara uymama	Birinci sınıf tüccar Serbest meslek erbabı	11.800	20.000
	İkinci sınıf tüccar Defter tutan çiftçi Basit usul	5.800	10.000
	Diğerleri	3.000	5.000
e-Tebligata ilişkin yükümlülüklere uyulmaması	Birinci sınıf tüccar Serbest meslek erbabı	6.900	6.900
	İkinci sınıf tüccar Defter tutan çiftçi Basit usul	3.400	3.400
	Diğerleri	1.800	1.800
Aracı hizmet sağlayıcılara ilişkin bildirim, bilgi, muhafaza ve ibraz zorunluluğuna uymama (Bildirilmeyen, eksik veya yanıltıcı bildirilen her bir alım, satım, kiralama, ilan ve reklama konu mal ve hizmete ilişkin bilgi için)	Birinci sınıf tüccar Serbest meslek erbabı	59.000	20.000
	İkinci sınıf tüccar Defter tutan çiftçi Basit usul	29.000	10.000
	Diğerleri	6.000	5.000
	Üst sınır	-	10.000.000
Petrol, LPG ve araç ticaretine ilişkin teminat verme hükümlerine uymama	Genel oran	Brüt satışlar toplamının binde 3’ü
	Alt sınır	118.000	250.000
	Üst sınır	4.400.000	10.000.000
Gerçek faydalanıcı bilgisine ilişkin yükümlülüklere uyulmaması		35.400	60.000
Uluslararası anlaşmalarda yer alan bilgi hükümlerince istenen bilgileri vermeme
Tahsilat ve ödemelerini banka, benzeri finans kurumları veya posta idarelerince düzenlenen belgelerle tevsik etme zorunluluğuna uymama	Genel oran	Tutarın % 5’i	Tutarın % 10’u
	Üst sınır	8.700.000	20.000.000

Yeni Tanımlanan Özel Usulsüzlük Fiilleri ve Öngörülen Cezalar, 

Özel Usulsüzlük Fiili	Cezanın Muhatabı
Mal teslimi veya hizmet ifalarına ilişkin para transferlerinin, başkalarına ait hesaplara yapılması	İşleme konu tutarın % 10’u. Asgari ceza tutarı (cezanın muhatabına göre) 20.000, 10.000, 5.000 TL Azami ceza tutarı 20.000.000 TL
Başkasına ait POS cihazı kullanımı	Cezanın muhatabına bağlı olarak 20.000, 10.000, 5.000 TL tutarlarının  3 katı (Sırasıyla 60.000, 30.000, 15.000 TL) Azami ceza tutarı 20.000.000 TL.
VUK 153/A maddesine göre istenen teminatın verilmemesi	Sahte belgede yer alan tutarın % 10’u. Asgari ceza tutarı 690.000 TL Azami ceza tutarı 10.000.000 TL
ÖKC ve POS cihazları ile ilgili düzenlemelere uyulmaması	200.000 TL. Bir takvim yılında kesilecek azami ceza tutarı 20.000.000 TL.

Yukarıda detaylı olarak görüldüğü üzere caydırıcılığı artırmak için usulsüzlük cezalarında çok ciddi artışlar yapılmıştır. Mükelleflerin bundan sonra çok daha dikkatli olmaları ve usulsüzlük fiillerini işlememeye özen göstermeleri gerekecektir.