Bir süredir gündemi meşgul eden Vergi Kanunlarında önemli değişikler içeren Torba Kanun teklifi 2 Ağustos 2024 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak 7524 Sayılı “Vergi Kanunları İle Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” adıyla yasalaştı.

Bu haftaki yazımda 7524 sayılı Kanun ile ne tür değişiklikler ve yeni düzenlemeler yapıldı ana hatları ile ele almaya çalışacağım. Yapılan düzenlemelerden kapsamlı olarak irdelenmesi gerekenleri ise sonraki haftalar da daha detaylı olarak sizlere aktarmaya çalışacağım.

• Yurt İçi Asgari Kurumlar Vergisi Uygulaması,

Söz konusu Kanun ile Kurumlar Vergisi Kanunu’na “Yurt içi asgari kurumlar vergisi” başlıklı 32/C maddesi eklenmiştir. Yurt içi asgari kurumlar vergisi uygulaması ile Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 32 ve 32/A maddeleri hükümleri dikkate alınarak hesaplanan kurumlar vergisi; indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancının %10’undan az olamayacaktır. 

• Küresel Asgari Kurumlar Vergisi Uygulaması 

Kanun uyarınca; dünya genelinde elde ettikleri yıllık konsolide hasılatı 750 milyon Euro karşılığı Türk Lirasını aşan çok uluslu işletmelerin asgari %15 oranında vergi ödemesi sağlanmaktadır. Kapsama giren şirketlerin efektif kurumlar vergisi oranının %15’in altına düşmesi durumunda, tamamlama amaçlı ek vergi alınması öngörülmektedir.

• Yap İşlet Ve Devret Modeli Kapsamında Elde Edilen Kazançlardan %30 Oranında Kurumlar Vergisi Alınması,

Kanun ile Kurumlar Vergisi Kanunu’nun “Kurumlar vergisi ve geçici vergi oranı” başlıklı 32. maddesinde değişiklik yapılmış olup; yapılan değişiklik sonrasında bazı kurumların ödeyeceği kurumlar vergisi oranı %30’a yükseltilmiştir. 

• Yatırım Fon ve Ortaklıklarında Kurumlar Vergisi İstisnasının, Fon ve Ortaklıkların Gayrimenkul Kazançlarının En Az % 50’sinin Kâr Olarak Dağıtılması Koşuluna Bağlanması,

Fon ve ortaklıkların (emeklilik yatırım fonları hariç) sahip oldukları taşınmazlardan elde ettikleri kazançların en az %50’sinin, elde edildiği hesap dönemine ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken ayı izleyen ikinci ayın sonuna kadar kar payı olarak dağıtılması şartı getirilmiştir. Bu süre içerisinde belirtilen orana kadar karın ortaklara dağıtılmaması durumunda, istisnadan faydalanılması nedeniyle zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler ziyaa uğramış sayılacaktır. 

• Ticari veya Serbest Meslek Faaliyetleri Nedeniyle Mükellefiyeti Olanların Gerçek Hasılatlarını Tespit Etmeye Yönelik Vergi Güvenlik Müessesesinin Oluşturulması,

Söz konusu kanun ile ticari veya serbest meslek faaliyetleri nedeniyle mükellefiyeti olanların gerçek hasılatlarını tespit etmeye yönelik vergi güvenlik müessesesi oluşturulmuştur. 

Buna göre; kapsama giren mükelleflerin günlük hasılat tutarlarını tespit etmek amacıyla bir ayda üçten, bir takvim yılında da on ikiden az olmamak üzere yoklama yapılabilecek, idarece yapılan yoklamalar sonucu tespit edilen günlük hasılat tutarları ortalamasından hareketle aylık ve yıllık hasılat tutarı hesaplanacaktır. 

Tespit edilen yıllık hasılat tutarları ile mükelleflerin faaliyette bulundukları döneme ilişkin beyan ettikleri hasılat tutarları karşılaştırılması sonucu bulunan farkın %20’den fazla olması durumunda mükellefler, Vergi Usul Kanunu’nda yer alan “izaha davet müessesesi” kapsamında izaha davet edilecektir.

• Beş Yıl Süreyle İndirilemeyen KDV’nin İndirim Hesabından Çıkartılarak Özel Bir Hesaba Alınması ve Gider Olarak Kaydedilmesi,

Beş takvim yılı süresince indirim yoluyla giderilemeyen katma değer vergisi, sonraki döneme devreden katma değer vergisi hesabından çıkarılarak özel bir hesaba alınacaktır. Özel hesaba alınan sonraki döneme devreden katma değer vergisi, üç yıl içinde mükellefler tarafından yapılacak talep üzerine, Vergi Usul Kanunu’nda düzenlenen zamanaşımı süreleri ile bağlı olmaksızın talep tarihinden itibaren bir yıl içerisinde yapılacak vergi incelemesi sonucunda incelemenin tamamlandığı yıla ilişkin gelir veya kurumlar vergisinin tespitinde gider olarak dikkate alınabilecektir. Bu suretle talepte bulunulmayan katma değer vergisi gider yazılamayacaktır. 

• Birleşme, Devir ve Bölünme İşlemlerinde, Devreden KDV’nin İndiriminin ve İade Hakkının Vergi İncelemesi Sonucuna Göre Yapılması,

Söz konusu kanun ile faaliyetini bırakan, bölünen veya infisah eden mükelleflerin indirim konusu yapılamamış katma değer vergisi tutarının devralan şirkette indiriminin, vergi incelemesi sonucuna göre indirim konusu yapılabilecektir.

• Usulsüzlük ve Özel Usulsüzlük Cezalarının Artırılması,

Yeni düzenleme ile gerek Usulsüzlük cezaları ve gerekse Özel Usulsüzlük cezalarında ciddi bir miktarda artırıma gidilmiştir.

• Uzlaşma Müessesesinden Vergi Aslının Kapsam Dışı Bırakılması,

Kanun ile Vergi Usul Kanunu’nun “Özel ödeme zamanları” başlıklı 112. maddesinde ve “Vergi ziyaı, usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarında indirme” başlıklı 376. maddesinde yapılan değişikliklerle, Vergi Usul Kanunu’nda yer alan uzlaşma müessesesinde vergi aslı, uzlaşma kapsamından çıkarılmaktadır. 

• Kayıt Dışı Faaliyette Bulunanlara Kesilecek Vergi Ziyaı Cezasının Artırılması,

Söz konusu Kanun ile yapılan düzenleme ile Vergi kanunlarına göre mükellefiyet tesis ettirilmesi gerektiği halde bu zorunluluğa uyulmaksızın vergi dairesinin bilgisi dışında ticari, zirai veya mesleki faaliyette bulunmak suretiyle vergi ziyaına sebebiyet verilmesi durumunda, kesilecek vergi ziyaı cezası %50 artırımlı olarak uygulanacaktır. 

• Bazı Tütün Mamullerinden Alınmakta Olan Maktu Vergi Tutarına İlişkin Asgari Maktu Vergi Tutarının %20’sine Kadar Olan Sınırlamanın Kaldırılması,

Yapılan değişiklik ile ÖTV Kanununa ekli (III) sayılı listenin (B) cetvelinde yer alan bazı tütün mamullerinden alınmakta olan maktu vergi tutarına ilişkin asgari maktu vergi tutarının %20’sine kadar olan sınırlama kaldırılmış, birim ambalajda bulunan mamul için asgari maktu vergi tutarı kadar maktu vergi alınabilmesine ilişkin yetki düzenlenmesi yapılmıştır.

• Yurt Dışına Çıkış Harcının Artırılması,

Söz konusu Kanun ile 150 TL olarak uygulanan yurt dışına çıkış harcı 500 TL’ye artırılmıştır.