Gelir Vergisi Kanununa göre kiralama yoluyla edinilen veya işletmeye dahil olan ve işte kullanılan taşıtların giderleri kazancın tespitinde indirim konusu yapılmaktadır. İşletmeye dahil olan veya kiralanan taşıtlara ilişkin harcamaların gider olarak kabul edilebilmesi için bu taşıtların ticari işlerde veya mesleki faaliyette kullanılması gerekmektedir.
Vergi kanunlarında yapılan değişiklikler sonucunda; ticari kazanç ve serbest meslek kazancı sahiplerinin kiraladıkları veya iktisap ettikleri binek otomobillerine ilişkin giderler ile amortisman tutarlarının vergi matrahlarından indirilmesinde sınırlamalar getirilmiştir.
İşletmeye veya envantere dahil olup ticari veya mesleki faaliyette kullanılan binek otomobillerin giderleri sınırlandırılmakta olup, bu sınırlama esas itibarıyla faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere binek otomobillerinin giderlerini kapsamaktadır.
Yapılan giderlerin, işletmeye veya envantere kayıtlı ya da kiralama yoluyla edinilen binek otomobillerine ilişkin olup olmamasının bir önemi bulunmamaktadır.
Binek otomobillerine ait gider ve amortisman yoluyla indirim konusu yapılabilecek tutarlar, her yıl yeniden değerleme oranında artırılmak suretiyle belirlenmektedir.
Binek Otomobillere İlişkin Kiralama Giderleri,
Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere, kiralama yoluyla edinilen binek otomobillerinin her birine ilişkin aylık kira bedelinin 2024 takvim yılı için 26.000 Türk lirasına (KDV Hariç) kadarlık kısmı, gider olarak dikkate alınabilecektir.
Aylık kira bedelinin 2024 takvim yılı için 26.000 Türk lirasını aşan kısmı kanunen kabul edilmeyen gider olarak ticari kazanca dahil edilecektir. Serbest meslek kazancında ise kanunen kabul edilmeyen gider düzenlemesi olmadığından sadece 26.000 Türk lirasına kadar olan kısım gider yazılabilecektir.
İndirilemeyen Kira Giderine İsabet Eden Katma Değer Vergisi,
Katma Değer Vergisi Kanununa göre gelir ve kurumlar vergisi yönünden kazancın tespitinde indirimi kabul edilmeyen giderler dolayısıyla ödenen katma değer vergisi, hesaplanan katma değer vergisinden indirilememektedir.
Bu kapsamda, binek otomobillerin kiralanması durumunda, kira bedellerinin ilgili yıl için belirlenen azami tutarı aşması halinde, aşan kısma ait katma değer vergisi gelir ve kurumlar vergisi yönünden kazancın tespitinde ayrıca gider olarak dikkate alınmayacaktır.
Finansal Kiralama Yoluyla Edinilen Binek Otomobillerin Giderleri,
Finansal kiralama yoluyla edinilen binek otomobillere ilişkin yapılan ödemelerde aylık kiralama gideri kısıtlaması söz konusu olmayacaktır. Kiracı tarafından finansal kiralama sözleşmesine göre yapılan ödemelerin borç anapara ödemesi ve faiz gideri olarak ayrıştırılması, bu ayrıştırma işleminin her bir dönem sonunda (finansal kiralama sözleşmesinde yer alan ödemelerin yapılacağı tarih) kalan borç tutarına sabit bir dönemsel faiz oranı uygulanmak suretiyle yapılması, hesaplanan faiz giderlerinin ise ilk yıl iktisadi kıymetin maliyetine eklenmesi, sonraki yıllar ise gider veya maliyet olarak dikkate alınması gerekmektedir.
Finansal kiralama yoluyla işletme aktifine alınmış binek otomobiller için ödemelerin anapara ve faiz ödemesi olarak ayrıştırılarak, faiz gideri ilk yıl “Haklar” hesabında izlenen binek otomobilin maliyetine dahil olunacak, sonraki yıllarda ise tercihen gider veya maliyet olarak dikkate alınacaktır.
Bir Yıldan Uzun Süreli Kiralamalarda Uygulanacak Kira Gideri Kısıtlaması,
Kiralama giderlerine ilişkin aylık gider kısıtlamasının uygulanmasında, kira ödemesine tekabül eden ayın içinde bulunduğu yıl için tespit olunan tutar dikkate alınacaktır.
Günlük Binek Otomobil Kiralamasında Gider Kısıtlaması,
Binek otomobillerin günlük şekilde kiralanmasında gider kısıtlaması, günlük kiralama bedelinin hesaplanması suretiyle uygulanacaktır. Kiralama giderlerine ilişkin günlük gider kısıtlamasının uygulanmasında, kiralamanın yapıldığı tarihte gider olarak dikkate alınabilecek aylık azami kiralama giderinin o ayın gün sayısına bölünmesiyle elde edilecek tutar dikkate alınacaktır.
Serbest Meslek Erbabı Tarafından Peşin Ödenen Kira Gideri Kısıtlaması,
Serbest meslek kazancının tespitinde hasılat yönünden geçerli olan tahsil esası giderler yönünden de geçerlidir. Tahsil esasına göre gelir ve giderler tahakkuk ettikleri dönemde değil tahsil edildikleri ve ödendikleri dönemde dikkate alınmaktadır. Serbest meslek erbabı tarafından kiralanan binek otomobillerde gider kısıtlaması uygulamasında ödemenin yapıldığı dönemde geçerli olan kira bedeli tutarı dikkate alınacaktır.
Binek Otomobillerin İktisabına İlişkin Özel Tüketim Vergisi ve Katma Değer Vergisinde Gider Kısıtlaması,
Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere, binek otomobillerin iktisabına ilişkin özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi toplamının 2024 takvim yılı için en fazla 690.000 Türk lirasına kadarlık kısmı ticari veya mesleki kazancın tespitinde gider olarak dikkate alınabilecektir.
Binek Otomobillerde Genel Gider Uygulaması,
Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere, binek otomobillere ilişkin giderlerin en fazla %70’i, gelir ve kurumlar vergisi açısından safi kazancın tespitinde gider olarak indirim konusu yapılabilecektir.
Gider kısıtlaması kapsamında olan giderler genel olarak taşıtların tamir, bakım, yakıt, sigorta ve benzeri cari giderleridir. Yapılan giderlerin işletmeye veya envantere kayıtlı ya da kiralama yoluyla edinilen binek otomobillere ilişkin olup olmamasının bir önemi bulunmamaktadır.
Finansal kiralama yoluyla edinilen binek otomobillere ilişkin, finansal kiralama konusu binek otomobillerin “Haklar” hesabında aktife alındığı dönemi izleyen dönemler için yapılan faiz giderlerinin mükellefler tarafından tercihen doğrudan gider olarak dikkate alınmak istenmesi halinde, bu giderlerin en fazla %70’i, gelir ve kurumlar vergisi açısından safi kazancın tespitinde gider olarak indirim konusu yapılabilecektir.
Binek Otomobillerde Amortisman Gideri,
Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere, özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi hariç ilk iktisap bedeli 2024 takvim yılı için 790.000 TL, söz konusu vergilerin tercihen maliyet bedeline eklendiği veya binek otomobilin ikinci el olarak iktisap edildiği hâllerde, amortismana tabi tutarı 2024 takvim yılı için 1.500.000 TL’yi aşan binek otomobillerinin her birine ilişkin ayrılan amortismanın en fazla bu tutarlara isabet eden kısmı gelir ve kurumlar vergisi açısından safi kazancın tespitinde gider olarak dikkate alınabilecektir.
213 sayılı Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre, aktife girdiği hesap dönemi için ay kesri tam ay sayılmak suretiyle kalan ay süresi kadar amortisman ayrılan ve amortisman ayrılmayan süreye isabet eden bakiye değerleri, itfa süresinin son yılında tamamen yok edilebilen binek otomobiller için aktife alınan yılda gider konusu yapılamayan amortisman bedellerinin tamamı, itfa süresinin son yılında amortismana esas bedel uygulamasından bağımsız olarak safi kazancın tespitinde gider olarak dikkate alınabilecektir.
Binek otomobillere ilişkin gider olarak dikkate alınabilecek amortismana esas bedelin tespitinde, binek otomobilin iktisap edildiği tarihte yürürlükte olan tutar dikkate alınacaktır.
Finansal kiralama yoluyla işletme aktifine alınmış ve rayiç bedel ile sözleşmeye göre kira ödemelerinin bugünkü değerinden düşük olanı üzerinden “Haklar” hesabında izlenen binek otomobillerde, aktife alınan bedelin o yıl için belirlenen amortismana esas tutarı aşması halinde, binek otomobillerin her birine ilişkin ayrılan amortismanın en fazla bu tutarlara isabet eden kısmı gelir ve kurumlar vergisi açısından safi kazancın tespitinde gider olarak dikkate alınabilecektir.
