Eskiler avuçlarını gökyüzüne açarak Nanına, nimetine binlerce kere şükürler olsun. diyerek hamd ederdi. Millet olarak toplumsal hayata girişi, ekmek davası ya da ekmek kavgası olarak adlandırmışız.
Birey anlamda moral değerler her halükarda Tuz,ekmek diye karşılık bulur. Ekmek Türk toplumu için tarih boyunca kutsiyet arz etmiş bir husustur. Allahın insana bahşettiği bir nimettir ekmek.
Salt ekmekle ve ekmeğin kuşattığı toplumsal dokuyla ilgili olarak günlerce konuşabilir, düzinelerce yazıyı kaleme alabiliriz.
Giderek makineleşen yeni dünya düzeninde eski tadı kalmayan şeylerin en başında belki de ekmek var. Onun içindir ki yakın zamanda kaybettiğimiz ünlü edebiyatçı ve yazar Oktay AKBAL kitaplarından birine Ekmek imgesini oturtmuş ve Önce Ekmekler Bozuldu demişti.
Ülkemizin batısında yaşayanların pide ekmek olarak adlandırdığı ancak Gazianteplilerin Tırnaklı ekmek diye tanımladığı temel besin maddesinin bugünlerde eski tadı kalmadı.
Eski Antepliler ekmeği iki türlü tanımladılar.Birincisine Ev ekmeği, bir diğerine ise Çarşı ekmeği adını verdiler. Bugünlerde yeni bir zamla karşı karşıya kalan ekmek yeni spekülasyonlarında önünü açmayı başardı.
Gaziantep Pideciler, Simitçiler ve Yufkacılar Odası yaptığı açıklamayla tanesi 50 kuruşa satılan pide ekmeğin 20 kuruşluk zamla 70 kuruş üzerinden satılacağını belirtiyor. Bu zamlı tarifeye göre pide ekmeğin kilosu 3.50 kuruşa yükseltiliyor.
Oda başkanı Gaziantep halkına kaliteli ekmek sunmak için çalıştıklarını belirttiği açıklamasında, ekmeğin kalitesini arttırmak için mevcut 150 gramlık ekmeği 200 grama çıkarmak lüzumunu hissettiklerini belirtiyor.
Bu açıklamaya neden olarak ekmeğin donmasını önlemekle birlikte kaliteyi arttırmayı hedeflemişler, dolayısıyla 50 kuruşluk ekmek tepeden inme bir kararla 70 kuruş oluvermiş.
Oda başkanı araya sıkıştırılan zam konusunda ise Ona da bu zamanda zam denilmez diyerek ilginç bir o kadar da düşündüren bir yaklaşımda bulunuyor.
Şimdi soruyoruz :
(1) Fakir fukaranın tek besin kaynağı olan ve birim fiyatı 50 kuruşluk bir ekmeğe yapılan 20 kuruşluk zam oranı %40a tekamül etmektedir. %40lık zamma bu zamanda zam demeyen anlayış acaba ekmeği dolara ya da euroya mı endekslemeyi düşünüyor?
(2) Çocukluğumuzdan beri biliriz ki, ekmek tüm zamanlar da tartılarak satılmıştır. Günümüz de ise fırınlarda sadece bir süs aracı olarak yer alan tartı aletlerine dönüşü mecbur kılmakla daha adilane ve hakkaniyete dayalı bir ticaret ahlakı oluşacaktır. Zira bütün Gaziantep halkı biliyor ki her bir fırının ürettiği ekmek gramaj olarak bir diğerinden farklıdır ve eksiktir. Birim ağırlığı 200 gram olan ekmek zammı izleyen ilk günlerde gerçek gramajıyla üretilecek ancak aradan geçen zaman içinde dürümcü ekmeği diye tabir edilen düşük gramajlı ekmekle halk yeniden aldatılacaktır.
Amacımız bu satırlar vasıtasıyla bütün üreticileri töhmet altında tutmak değil. Ancak denetimsizlik halkın kursağına kadar uzanacak eli cesaretlendirmiştir. Bu da bir realite. Onun içindir ki ekmeğin taneyle satılması yasaklanmalı, tartı ile satış zorunlu hale getirilmelidir.
(3) Yine oda başkanı tarafından ısrarla ifade edilen kaliteli hizmet iddiası Gaziantep halkı tarafından buruk bir tebessümle karşılanmıştır. Gaziantepteki pide fırınlarında ekmek, tırnaklı, kübban ve açık ekmek olmak üzere genellikle 3 tür üzerinden üretilmektedir.
Açık ekmek talebinde bulunan tüketiciye, üretim yapan fırıncılar neden suratlarını asmakta ve sitemle bu talebi reddetmektedir. Tüketicilerin sürekli karşılaştıkları bu durum kaliteli hizmet iddiasını havada bırakmaktadır.
(4) Düşük gramajlı ekmek sadece tırnaklı, kübban, ya da açık ekmekle sınırlı değil. Aynı zamanda franca tipi ekmekte de benzer sorunlar yaşanmaktadır. Küçüle küçüle sandviç ekmeğine dönüşen francalarda ayrıca bir şikayet konusudur.
(5) Oda başkanının ifadesine göre Suriye ekmeği olarak bilinen ekmeğin sadece Suriyeliler tarafından tüketildiği iddiası gerçeğin oldukça uzağında kalmaktadır. Suriye ekmeği pek tanınmamakla birlikte günümüzde Antep ekmeğinin de alternatifi haline gelmiştir. Giderek sektörel bir sorun haline gelen Suriye ekmeği külliyetli bir çoğunluk tarafından tüketilmektedir. Gaziantepin milliyetperver duruşu her ne kadar ekmek tüketimi konusunda eski alışkanlıklarına sadık kalmaya çalışan Gaziantep halkını zorlasa da istikbalde bu tür uygulamaların zorunlu bir sonucu olarak Suriye ekmeğine yöneliş hızlanacaktır.
(6) Ekmeğe yapılan en son zamla bundan önceki zam dönemi arası tarih olarak ne kadar zamana tekamül etmektedir. Girdiler başta olmak üzere, ekmeğin hammaddesi olan un ne kadar zamlanmıştır? Una yapılan zam ekmeğin birim maliyetine kilo olarak ne kadar yansımıştır?
Esnaf Odaları Birlik Başkanı tarafından ekmek zammını savunur mahiyette yapılan açıklama Gaziantep kamuoyundaki rahatsızlığı önlemeye yönelik bir çıkışın eserimidir?